Isparta’nın Yalvaç ilçesinde bulunan Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nde yürütülen hafriyat çalışmalarında, “kanser hastalığına karşı yapılmış bir amulet (kolye)” gün yüzüne çıkarıldı. Aedilicus Zirvesi’nde, Kilise etrafında yapılan hafriyatlarda keşfedilen amulet, hafriyat grubu tarafından bugüne kadar bulunmuş en dikkat cazip ve ünik yapıtlardan biri olarak bedellendiriliyor.
Amuletin kanserle münasebeti ve tarihi önemi
Üzerinde yapılan incelemeler, bu yapıtın antik periyotta kanser hastalığına dair inanç ve tedavi formüllerine ışık tuttuğunu ortaya koydu. Amuletin bir yüzünde yengeç figürü, öteki yüzünde ise düzgünleşme dileklerini tabir eden yazılar yer alıyor. Antik devrin ünlü doktoru Galen’in, kanserli tümörlerin etrafındaki damarları yengecin bacaklarına benzetmesiyle, bu hastalığın Yunanca “yengeç” manasına gelen “karkinos” sözünden türeyen ismiyle anıldığı biliniyor. Helenistik Devir’den MS 4. yüzyıla kadar kullanıldığı bilinen bu tıp taşların, Mısır, Anadolu ve Mezopotamya kökenli olduğu tabir ediliyor. Antiokheia’da bulunan amulet, günümüze kadar ulaşan en uygun korunmuş ve en manalı örneklerden biri olarak bedellendiriliyor.
10. Yüzyılda düşürülmüş olabilir
Eserin, kilise tarihinden çok daha eski bir periyoda ilişkin olduğu ve uzun yıllar boyunca farklı şahıslar tarafından kullanıldığı varsayım ediliyor. Kıymetli bir taş olan ‘gemma’dan yapılmış olan amulet, kanser hastalığına uygun geldiğine inanıldığı için büyük bir itina ile korunmuş ve kullanılmış. Araştırmacılar, 10. yüzyılda bu bölgeye düşürülmüş olabileceğini belirtiyor.
Batıl inançların izlerini taşıyor
Amulet, devrin batıl inançlarına dair kıymetli bir doküman niteliği taşıyor. Kanser üzere tehlikeli bir hastalık karşısında insanların umutlarını bu çeşit objelere bağladığı anlaşılıyor. Bulunan eser, antik devirde hastalıkların tedavisi ve inanç sistemleriyle ilgili yeni bilgiler sunması açısından büyük kıymet taşıyor. Hafriyat grubu, yapıtın ayrıntılı incelemesinin devam ettiğini ve sonuçların arkeoloji dünyasına değerli katkılar sağlayacağını tabir etti.